Empathie tonen aan werknemers door inlevingsvermogen te verbeteren

Wil jij je medewerkers of collega’s echt verder helpen? Lees dan deze blog-reeks over het coachen van collega’s. Misschien ben je leidinggevende, scrum-master of projectmanager. Of je wilt je inlevingsvermogen ontwikkelen, meer empathie tonen en effectiever worden in het voeren van helpende gesprekken met medewerkers. Dan helpt deze blog-reeks over het coachen van medewerkers of collega’s je op weg.  

Empathie tonen aan werknemers of collega’s

Coachen begint met empathie tonen

Veel mensen denken dat coachen betekent dat je andere mensen helpt, adviseert, opbeurt, oplapt, inspireert etc. Maar dat betekent het niet. Coaching betekent juist dat je de ander zelf stappen laat zetten. Dat je de ander verantwoordelijkheid geeft voor zijn eigen gevoel, probleem en de oplossingen. Maar het begint met empathie tonen.

Wat is empathie?

Empathie tonen is, zoals je ongetwijfeld weet, het vermogen om je in de gedachte- en belevingswereld van anderen te kunnen inleven. Empathie tonen is essentieel als je wilt coachen. De ander moet zich namelijk veilig bij je voelen en eerlijk tegen je kunnen zijn, daarvoor moet je je kunnen inleven. Alleen in een veilige setting zal hij je vertellen wat er speelt en dan pas kun je hem helpen bij het zoeken naar oorzaken en oplossingen voor zijn problemen.

Empathie betekent echter niet alleen dat je je medewerker of collega begrijpt en je in hem kunt verplaatsen. Het gaat een stap verder. En juist die stap is zo moeilijk. Het betekent ook dat je ruimte kunt geven aan het feit dat je medewerker zich boos, verdrietig of gefrustreerd voelt. Het klinkt misschien zweverig, maar het betekent dat ‘het er mag zijn’. Dat het rotgevoel dat hij ervaart niet weggepoetst of opgelapt hoeft te worden.

Valkuilen bij empathie tonen op het werk

De meeste collega’s stappen direct in de valkuilen van het oplossen van een rottig gevoel. Omdat we het zo ongemakkelijk vinden als iemand zich niet goed voelt. Stel je de volgende situatie voor: Je collega Susan vertelt je dat ze zoveel stress heeft de laatste weken dat ze er slecht van slaapt. Wat zeg jij dan?

  • ‘Je kunt ook beter ’s avonds niet meer je mail checken.’
  • ‘Het is maar werk, niet de moeite waard om je zo druk over te maken.’
  • ‘Als de site straks live is, wordt het een stuk rustiger.’

Klinkt best aardig toch, deze opbeurende reacties? Maar echt empathisch zijn ze niet.

Deze reacties zijn bedoeld om de ander zich beter te laten voelen, maar met deze reacties geef je eigenlijk aan dat Susan zich zo niet zou moeten voelen. Je schiet in de mama of macho-rol, omdat je het idee hebt dat jij het rotgevoel moet oplossen. Maar dit helpt Susan niet.

Als je echt coachend wil zijn en empathie wil tonen, dan accepteer je Susans onrust. Het is uiteraard vervelend voor haar dat ze zich zo voelt. En dat mag je ook laten merken. Maar als je echt empathisch bent, gaat het er niet om dat haar gevoel weg moet, het gaat erom dat het er is. En dat Susan daar begrip voor wil. Jij hoeft het niet op te lossen. Je kunt als je haar coacht dus iets zeggen als:

  • ‘Dat klinkt echt vervelend, vertel er eens meer over.’
  • ‘Dus je slaapt slecht, wat rottig, hoe lang speelt dit al?’
  • ‘Wat goed dat je me dit vertelt, dat lijkt me niet makkelijk voor je’

Empathie tonen aan werknemers of collega’s

 

Tips bij inlevingsvermogen ontwikkelen

Om je te helpen hoe je voortaan wat empathischer kunt reageren, hierbij een lijstje met dingen die je juist wel of niet moet doen. Want wat we vaak doen als iemand ons iets moeilijks verteld is in een van onderstaande valkuilen stappen:

  • Vergelijken en opbieden: een verhaal vertellen dat nog erger is (‘Dat had ik ook, maar ik had een nog groter project’). Dit wordt ook weleens autobiografisch luisteren genoemd, dat je alles wat je hoort op jezelf betrekt.
  • Opvoeden en adviseren: direct oplossingen aandragen voor je collega: ‘Weet je wat jij moet doen …?’ Empathie tonen doe je niet op deze manier. 
  • Probleem afzwakken: je probeert het minder erg te maken dan het is: ‘Ach joh, je hebt het nu moeilijk, maar daar leer je ook veel van.’ Of: ‘Zie het van de positieve kant, als je dit project aankan, kun je alles aan’. 
  • Ondervragen: als een detective vragen stellen die er niet echt toe doen en de ander wegleiden van zijn gevoel (‘Hoe ging dat dan precies, wanneer was het precies, heb je dat vastgelegd, hoe lang werk je daar al aan?’).
  • Begrip vragen voor de andere kant: als je collega last van iemand heeft zeggen ‘Bekijk het ook eens van zijn kant’ of ‘Waarschijnlijk is hij heel druk en doet hij daarom zo bot.’
  • Analyseren/psychologiseren: ‘Ja, ik denk dat het door je jeugd komt dat je zo onzeker bent.’

Je denkt nu je dit leest misschien: ja, dit soort dingen zeg ik regelmatig, maar dat bedoel ik juist heel goed; of: ja, maar het werkt wel om de ander op te beuren. Dat snap ik, want ik ben ook in al deze valkuilen weleens gestapt. Dat je het aardig bedoeld hebt, is natuurlijk waar. Maar dat betekent niet dat de ander zich hierdoor begrepen voelt. Je zult aan je empathie moeten gaan werken en je inlevingsvermogen ontwikkelen.

Empathie tonen is ook verantwoordelijkheid geven

Als je coacht, wil je dat de ander zich altijd begrepen en oké voelt. Dat hij zelf verantwoordelijkheid neemt voor zijn probleem en de oplossingen daarvoor. Door de genoemde reacties krijgt de ander juist het gevoel dat het stom is dat hij zich zo voelt. Of hij krijgt het idee dat hij iets met jouw oplossingen moet gaan doen. Dat nodigt dus echt uit om jou meer te vertellen. Of om zelf verantwoordelijkheid te nemen voor zijn probleem. Dus oplossingen aandragen werkt niet coachend. Als het al werkt voor je collega, zorg je ervoor dat hij afhankelijk van je wordt en dan kan het nog weleens vermoeiend voor je worden als hij steeds bij je komt met zijn problemen. Wat dan wel?

  • Echt luisteren naar de ander, zonder oplossingen te verzinnen
  • Begrip tonen voor wat hij voelt
  • Gevoelens en behoeften raden als hij ze niet zelf opnoemt
  • Dat wat hij vertelt samenvatten en dan met name het gevoel dat hij laat merken of noemt
  • Aansluitend doorvragen

En als je het moeilijk vindt om de ander te begrijpen (jij ligt bijvoorbeeld niet wakker van de stress) dan helpt het om te zoeken naar wat je herkent in jezelf. Zodat je ook begrip kunt tonen, als je het niet per se kent uit je eigen leven.

In elk van de geaccrediteerde coachopleidingen van NONONS oefenen we met empathie. Daarnaast krijg je bergen handvatten en tools om effectief en zuiver te kunnen coachen. In de opleiding Coach Intern bijvoorbeeld leer je om binnen jouw organisatie collega’s te kunnen coachen. Kijk op de site voor meer info over de verschillende coachopleidingen of bezoek een van onze vrijblijvende informatie avonden. In het boek No-Nonsense coaching, van Anne de Jong leer je alle ins en outs van het coachvak. Koop hem nu bij ons in de webshop.