Goed luisteren, je kunt leren luisteren tijdens onze opleiding Coach Intern, waar je alles leert over het coachen van collega’s.
Wil jij je collega’s echt verder helpen? Een luisterend oor zijn is erg belangrijk bij het coachen van collega’s. In deze blog-reeks vind je handige tips om als leidinggevende, scrum-master of projectmanager je collega’s te coachen. In de vorige blog las je wat empathie nu eigenlijk is, wat het betekent om echt empathisch te zijn en je las over de valkuil van alles willen oplossen.
Leren luisteren, hoe pak je dat aan?
Het kan moeilijk zijn om naar een collega die het moeilijk heeft te luisteren zonder iets te zeggen dat hem opbeurt, bemoedigt, dat het oplost etc. Maar nu wil je natuurlijk weten wat je dan WEL kunt doen. Daar gaat deze blog over: Hoe kun je leren luisteren naar je werknemers of collega? En hoe kun je je collega steunen en aanmoedigen om jou in vertrouwen te nemen zonder het zelf op te gaan lossen. Kortom: hoe kun je een luisterend oor worden?
Wat je kunt doen om je collega ruimte te geven:
- leren luisteren: dit spreekt voor zich. Je staat echt open voor wat je collega zegt. Wees nieuwsgierig en luister goed met een open mind (zonder het persoonlijk te maken of je verantwoordelijk te voelen)
- samenvatten op inhoud en op gevoel: samenvatten wat je collega zegt, maar ook welk gevoel hij uitspreekt of uitstraalt; en dat begint bij stap 1, nl echt goed luisteren.
Bijvoorbeeld: jeetje, dus je vindt het werk de laatste tijd echt teveel en zo erg zelfs dat je slecht slaapt (inhoud). En als ik je zo hoor klink je daar ook best wel gefrustreerd over klopt dat? (gevoel)
Tips om beter te luisteren naar elkaar
- Aansluitend doorvragen, aanmoedigen: open vragen stellen om de ander meer te laten vertellen; Dit zijn dus geen ‘informatie-vragen’ die jouw eigen nieuwsgierigheid bevredigen. Maar vragen die je collega helpen om het probleem helderder te krijgen. Vermijd gesloten vragen, suggestieve vragen (heb je dit al met Piet besproken?) en cocktailvragen (3 vragen in 1: Maar wist je dat al lang? Dan had je er toch uit kunnen stappen? Of hoopte je dat Frank dat zou doen?). Suggestieve vragen zijn eigenlijk niet nieuwsgierig maar alsnog oplossingsgericht. Jij draagt jouw oplossing aan, maar je doet dit zogenaamd vragend. Dit is nog een hele kunst als de oplossing voor jou zo voor de hand liggend is.
Je kunt wel altijd vragen: en wat heb je al gedaan, of wat heb je allemaal al bedacht om te doen? En het nadeel van de 3-in-1-vraag is dat je collega de makkelijkste vraag zal beantwoorden. En die zal niet het meest inzicht gevend zijn…. - Begrip tonen: laten merken of zeggen dat je het begrijpt;
- Spiegelen: zeggen wat je ziet bij je medewerkers; Dit klinkt makkelijk en dat is het eigenlijk ook. Je moet het alleen doen. Je zegt dan iets als: Dat kan ik me voorstellen. Dat lijkt mij ook echt moeilijk. Sjonge, wat klinkt dat irritant. Daar zul je het wel moeilijk mee hebben. En als je niets kunt verzinnen dan zeg je gewoon: Jeetje. En dan ben je stil. Dat is altijd goed; en je zal merken, ook dit is makkelijker als je begint met echt goed luisteren.
- Gevoelens en behoeften raden: raden wat je denkt dat de ander voelt of wat zijn behoefte is. Probeer gewoon te raden wat je vermoed dat er speelt bij je collega: ‘Volgens mij ben je daar heel pissig over’ of ‘Volgens mij wil je meer waardering voelen’; En wees niet al te voorzichtig, raadt gewoon, als het niet klopt zal je collega je corrigeren.
- Steunen: laten merken dat je naast de ander staat en niet oordeelt over hem of de situatie; je kunt ook laten merken dat je het rottig voor hem vindt;
- Zoeken naar wat je herkent in jezelf: als je de situatie niet herkent, zoek dan naar wat je wel kent. Dus als je niet goed begrijpt waarom je medewerker opziet tegen een spannend telefoontje, omdat jij nou eenmaal makkelijk de telefoon pakt. Dan kun je jezelf afvragen wat je wel herkent van deze spanning. Ook dit gaat makkelijker als je echt goed luistert. Wanneer zie jij ergens tegen op? Dat gevoel ken je, dus kun je ook proberen je medewerker te begrijpen, ondanks dat je deze situatie zelf niet herkent.
Niets doen…
Less is more gaat zeker op bij het tonen van empathie en het leren luisteren. Iemand de ruimte geven om zich rottig te voelen, is vooral een kwestie van niets doen. Of heel weinig doen. Alleen goed leren luisteren is al een hele boel. Je zegt bijvoorbeeld gewoon iets als: ‘Jeetje’ of ‘Wat naar.’ En dan laat je een stilte vallen om je medewerker de ruimte te geven om echt te voelen wat hij voelt. En als hij eraan toe is, gaat hij zelf een stap zetten. Het voelt in het begin heel onwennig of zelfs onaardig om zo te reageren en het niet te fixen, maar probeer het eens, en zie wat er gebeurt!
Tip: zoek op internet het filmpje Empathy vs. sympathy van Brené Brown. Dit korte filmpje geeft heel leuk weer wat empathie is en hoe we vaak reageren. Het woord silverlining uit de vorige blog komt hier vandaan.
Luisteren kun je oefenen
Om jezelf hier eens mee te laten oefenen: probeer eens de eerstvolgende keer dat een vriend of collega vertelt dat hij zich gestresst, moe, onzeker, gefrustreerd voelt om NIETS oplossends te zeggen. Begin met goed luisteren. Kijk eens wat er gebeurt. Meestal als je veel begrip toont en als het lukt om empathisch te blijven, zul je merken dat je collega zelf stappen gaat zetten om verder te komen. Dan gaat hij zelf oplossingen verzinnen of zeggen dat het wel meevalt. En dan heb je je collega dus heel goed geholpen. Gecoacht zelfs. Je hebt hem dan gesteund maar zelf verantwoordelijkheid gegeven om hiermee om te gaan.
