De grootste valkuilen als coach

Zo helpt het Mature Model je ze te voorkomen

Iedere coach wil impact maken. Je wilt ruimte geven aan je coachee, zonder over te nemen. Je wilt empathisch zijn, zonder te verzachten. Je wilt confronteren, zonder hard te worden. In de praktijk blijkt dat echter makkelijker gezegd dan gedaan. Want hoe zuiver je intentie ook is: als coach kun je zomaar in een valkuil stappen zonder het door te hebben.

Het Mature Model is een krachtig hulpmiddel om je bewust te worden van deze valkuilen. Het laat zien waar je uitschiet en hoe je kunt terugkeren naar professioneel coachgedrag waarbij je én empathisch én eerlijk bent.

Coachen betekent: gelijkwaardig begeleiden

De definitie van coaching is dat je je coachee ondersteunt bij het behalen van doelen die hij of zij zélf gekozen heeft. Dat doe je als gelijkwaardige partners. Je staat dus niet boven de coachee, je bent geen adviseur of redder. Als coach maak je gebruik van wat de coachee zelf al weet en kan. Je helpt hem verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen probleem, in plaats van het voor hem op te lossen.

Juist daar ontstaan de valkuilen: uit betrokkenheid, oordeel of angst kan een coach onbewust uit zijn professionele rol schieten.

Het Mature Model laat zien hoe dat werkt.

Het Mature Model als spiegel voor je gedrag

Het model gaat uit van twee belangrijke coachkwaliteiten:

• Empathie – je bent warm, begripvol en aanwezig bij de coachee
• Durven zeggen wat je ziet – je bent eerlijk, helder en spreekt uit wat opvalt

Als coach heb je beide nodig. Wanneer je op één as uitschiet, kom je in een valkuilrol terecht. Deze drie valkuilen zijn herkenbaar voor bijna iedere coach:

1. De Redder – te veel empathie, te weinig duidelijkheid

De redder-valkuil ontstaat wanneer je zó begaan bent met je coachee, dat je hem wilt helpen of beschermen. Je denkt: ik moet iets doen, anders redt hij het niet. Je geeft geruststelling, tips of je probeert de pijn te verzachten.

Hoe het eruitziet:

• Je geeft advies (“Wat jij zou kunnen doen is…”)
• Je stelt gerust of praat iets goed
• Je probeert het probleem voor de coachee op te lossen

Effect:

De coachee wordt afhankelijk van jou. Hij leert niet zelf verantwoordelijkheid nemen of oplossingen vinden. De coaching lijkt helpend, maar belemmert juist groei.

De redder is lief, maar belemmert zelfstandigheid.

2. De Moralist – te veel sturen, te weinig empathie

De moralist-valkuil ontstaat als je oordeelt over de coachee of denkt het beter te weten. Je gaat sturen vanuit jouw overtuiging.

Hoe het eruitziet:

• Je vindt iets van de coachee: “dit slaat nergens op”
• Je geeft sturende adviezen: “Je moet ook niet meer met je ex appen”
• Je duwt richting een uitkomst die jij logisch vindt

Effect:
De coachee voelt zich beoordeeld en minder veilig. Hij zal zich niet kwetsbaar opstellen, waardoor echte verdieping uitblijft.

De moralist confronteert zonder verbinding en verliest daarmee de coachee.

3. De Mol – wel empathie voelen, maar niets zeggen

De mol ontstaat wanneer je merkt dat er iets speelt, maar je het niet benoemt. Je laat stiltes, ontwijkend gedrag of spanning gebeuren zonder in te grijpen.

Hoe het eruitziet:

• Je geeft geen feedback terwijl je wél iets opvalt
• Je hoopt dat het vanzelf verandert
• Je bent bang voor de reactie van de coachee of weet niet hoe je het moet zeggen

Effect:
Er ontstaat geen groei. De coachee wordt niet geconfronteerd met zijn gedrag en hoeft dus niets te veranderen. De coaching glijdt af naar praten zonder resultaat.

De mol bewaart de sfeer, maar blokkeert ontwikkeling.

Het ideaal: coachen vanuit de mature positie

Wanneer je als coach zowel empathisch als eerlijk bent, coach je vanuit volwassenheid; de mature positie. Je bent warm en begripvol, je laat gevoel er zijn, maar je spreekt óók uit wat je ziet gebeuren. Je helpt je coachee om verantwoordelijkheid te nemen in plaats van die over te nemen.

Coachen vanuit de mature positie betekent:

• Je maakt jezelf niet groter dan de coachee, maar ook niet kleiner
• Je bent betrokken zonder te redden
• Je confronteert zonder te oordelen
• Je bewaakt het proces, niet de uitkomst

Waarom inzicht in je valkuilen onmisbaar is als coach

Iedere coach heeft voorkeuren en triggers. Soms uit zorg, soms uit irritatie of onzekerheid. Het herkennen van je valkuil is geen teken van zwakte – het is een teken van professionaliteit. Pas als je weet waar jij uitschiet, kun je bewust kiezen om terug te keren naar de mature positie.

In de erkende coachopleidingen van NONONS werk je uitgebreid met het Mature Model. Je ontwikkelt niet alleen technieken, maar vooral jouw houding als coach. Zodat je impact maakt zonder over te nemen.