Empathie in coaching: waarom inlevingsvermogen onmisbaar is

Empathie in coaching: fundament én valkuil

Er bestaan veel misverstanden over wat coaching werkelijk is. Veel mensen denken dat coachen betekent dat je iemand helpt, adviseert, opbeurt of inspireert. Maar dat is niet wat coaching is. Coaching betekent dat jij je coachee helpt om zelf stappen te zetten. Je legt de verantwoordelijkheid terug waar hij hoort: bij de coachee. En dat begint met empathie.

Empathie in coaching is cruciaal. Zonder empathie is er geen veiligheid, geen eerlijk gesprek en geen beweging. Maar empathie is meer dan begrip tonen: het vraagt acceptatie van emoties zonder ze te willen veranderen.

Empathie is: het mag er zijn. Niet: hoe lossen we dit op?

Wat is empathie in coaching?

“Empathie tonen is het vermogen om je in de gedachte- en belevingswereld van anderen te kunnen inleven. Empathie tonen is essentieel als je wilt coachen. De ander moet zich namelijk veilig bij je voelen en eerlijk tegen je kunnen zijn, daarvoor moet je je kunnen inleven. Alleen in een veilige setting zal hij je vertellen wat er speelt en dan pas kun je hem helpen bij het zoeken naar oorzaken en oplossingen voor zijn problemen. Echter, empathie vereist meer dan begrip; het vraagt ook acceptatie van gevoelens zoals boosheid, verdriet, of frustratie zonder deze te willen veranderen, een proces waarbij ‘het er mag zijn.’”

Empathie gaat dus niet over het verzachten of oplossen van emoties. Het gaat over aanwezig zijn, zodat de coachee kan voelen wat er speelt en daardoor toegang krijgt tot zijn eigen inzichten.

Effectief coachen begint met empathie tonen

Veel beginnende coaches denken dat coaching altijd een houding vereist zonder oordelen. Natuurlijk moet je je kunnen inleven en zorgen voor veiligheid. Maar als coach ben je ook mens. Je gevoelens en waarnemingen zijn waardevolle informatie.

“Als een coachee op een manier reageert die schrik opwekt, kan dit bespreekbaar gemaakt worden, altijd met het leerdoel in gedachten. Juist deze oordelen en meningen kunnen waardevol zijn, mits ze respectvol en gelijkwaardig worden ingezet tijdens de coaching.”

Empathie betekent dus niet dat je alles accepteert. Het betekent dat je waarneemt, benoemt en koppelt aan het coachdoel.

Vraag jezelf in elk gesprek af:
Wat voel ik nu, en wat zegt dat over het proces van mijn coachee?

Valkuil: te veel empathie werkt averechts

Empathie is belangrijk, maar te veel empathie kan je effectiviteit als coach ondermijnen. Als je te veel meevoelt, kun je verstrikt raken in de emoties van je coachee en ga je verzachten, troosten of redden.

“Wanneer coaches zich te sterk inleven, kunnen zij verstrikt raken in de valkuil van het willen oplossen van ongemakkelijke gevoelens bij hun coachee. Dit kan leiden tot een ‘redder-rol’, waarin de coach de coachee gaat troosten of redden, of zelfs zo meegaat in het verhaal en de emoties dat het zicht op een objectieve benadering verloren gaat.”

In dat geval ben jij harder aan het werk dan je coachee. En dat is precies niet wat coaching is.

Herken je dit? Dan is empathie geen ondersteuning meer, maar een belemmering.

Hoe toon je effectieve empathie als coach?

Echte empathie in coaching betekent emoties erkennen en ruimte geven. Niet oplossen of relativeren, maar contact maken met wat er werkelijk speelt.

Voorbeeldzinnen uit de originele tekst:

• “Dat klinkt echt vervelend, kun je daar meer over vertellen?”
• “Je slaapt slecht door de stress, dat moet zwaar voor je zijn. Hoe lang speelt dit al?”
• “Wat goed dat je dit deelt; dat lijkt me erg moeilijk voor je.”

Deze zinnen openen de deur naar bewustwording en eigenaarschap.

Empathie is ook verantwoordelijkheid geven

Als coach wil je dat je coachee zich begrepen voelt, maar niet afhankelijk wordt. Het direct aandragen van oplossingen kan een verkeerd effect hebben.

“Het continu aandragen van oplossingen kan een afhankelijkheidsrelatie creëren, wat vermoeiend kan worden als deze persoon steeds met problemen naar jou komt.”

In plaats van oplossingen te geven, doe je dit:

• Je luistert
• Je benoemt wat je hoort
• Je laat de coachee zelf ontdekken wat nodig is

Wat werkt niet (letterlijk uit de oorspronkelijke tekst)

Vermijd als coach de volgende reacties:

❌ Vergelijken en opbieden: je eigen verhaal vertellen
❌ Meteen adviseren of opvoeden: “Weet je wat jij moet doen…”
❌ Probleem afzwakken of positief framen
❌ Ondervragen als een detective
❌ Begrip vragen voor de ander in het verhaal
❌ Psychologiseren of analyseren

Deze reacties lijken empathisch bedoeld, maar ontkrachten vaak het gevoel van de coachee.

Wat werkt wel: empathische coachvaardigheden

✅ Echt luisteren zonder oplossingen te verzinnen
✅ Benoemen wat je hoort en ziet
✅ Gevoelens onder woorden brengen
✅ Samenvatten met nadruk op emotie
✅ Continu nieuwsgierig blijven naar wat er onder de woorden zit

“Empathie tonen is acceptatie van de gevoelens van de ander zonder ze te willen veranderen. Het gaat om het erkennen en ruimte geven aan deze gevoelens.”

Empathisch coachen vraagt oefening

Empathie is geen truc, maar een bewuste coachhouding. Je traint jezelf om aanwezig te blijven, ook als het ongemakkelijk is. Je leert je eigen reflexen herkennen en kiezen voor contact in plaats van redden.

“Bij NONONS oefenen we tijdens onze geaccrediteerde coach opleidingen intensief met empathie. Aan het eind van onze opleiding Coach Intensive heb je genoeg handvatten en tools om zuiver en effectief te coachen.”

Wil jij empathisch coachen zonder te redden?

In de Coach Intensive leer je hoe je empathie combineert met scherpte, zodat je coachees zich veilig voelen én in beweging komen. Je oefent live met echte casussen en krijgt directe feedback.👉 Ontwikkel jouw empathisch vermogen én coachprofessionaliteit in de Coach Intensive.