Ken jij het interactiemodel ‘Transactionele Analyse’ (TA) al? Dit is een model dat veel wordt gebruikt in coaching. De coachee kan met TA onderzoeken hoe hij met anderen omgaat, maar ook hoe het in hemzelf werkt. Wij gaan het vandaag over dit model hebben en enkele transactionele analyse oefeningen bespreken.
Wat is Transactionele Analyse?
We hebben net al kort toegelicht dat TA een model is dat erg bruikbaar is in coaching. Het is een model waarmee er gekeken wordt hoe mensen zich gedragen en wat de oorzaken of drijfveren zijn van gedrag en gedachten. De drijfveren komen voort uit onbewuste leefregels, dat noemen we ook wel je script.
Als je de theorie van dit model kent, kun je leren hoe je dit moet toepassen in coaching volgens het verandermodel. Vervolgens kun je transactionele analyse oefeningen gebruiken in coachingsessies.
Wat is het script?
Onze manier van gedragen en communiceren wordt voor een belangrijk deel bepaald door onze persoonlijke geschiedenis en de ervaringen van vroeger. Ons levensscript bestaat uit de reactie op wat we in onze jonge jaren hebben ervaren. Hier zitten dus positieve en negatieve conclusies aan vast.
Een voorbeeld hiervan is dat een leraar bijvoorbeeld ooit tegen je heeft gezegd dat je niet goed kunt leren. De conclusie die je als kind hebt getrokken is dat je dom bent en niet te veel moet willen bereiken. Vaak herinner je je niet meer wanneer en waarom je je script zo hebt geschreven, maar je handelt er wel naar.
Transactionele analyse oefeningen
Een van de manieren om te onderzoeken waar het script is ontstaan is een transactionele analyse oefening met behulp van strooks te doen. Strooks zijn van groot belang bij scripts. Een strook is een eenheid van erkenning, zowel positief als negatief. In het Engels komt dit van het werkwoord stroke, dat zowel ‘slaan’ als ‘aaien’ betekent. Strooks zijn een erkenning van iemands aanwezigheid of bestaan. Mensen hebben strooks – aandacht – nodig, iedereen heeft het nodig te worden bevestigd in zijn bestaan. Er zijn vier soorten strooks:
- Positief voorwaardelijk: positieve strooks die je krijgt als je iets gedaan hebt. ‘Dit rapport heb je goed onderbouwd.’
- Positief onvoorwaardelijk: positieve strooks die je krijgt om wie je bent. ‘Ik ben altijd zo blij als jij er bent.’
- Negatief vorowaardelijk: negatieve strooks die je krijgt om wat je doet. ‘Wat is je bureau een rotzooi’ of ‘Wat werk je traag.’
- Negatief onvoorwaardelijk: negatieve strooks die je krijgt om wie je bent. ‘Ik haat jou’ of ‘Jij bent dom.’
Strooks zijn de brandstof van ons leven. Je hebt strooks nodig om je te ontwikkelen en dat doe je het best door positieve strooks te krijgen. De manier waarop je vroeger strooks kreeg, is medebepalend voor je levensscript.
Willemijn maakt na de uitleg over strooks een lijstje: welke soorten strooks kreeg ze vroeger thuis? Ze vertelt dat het voornamelijk over positief voorwaardelijke strooks ging: als ze er leuk uitzag, als haar kamer netjes was, als ze een goed rapport had, dan waren haar ouders tevreden. Ze ontdekt dat ze het gemist heeft om te horen dat ze sowieso ‘goed is’ en er mag zijn. Het ontroert haar, ze is in verwachting en realiseert zich dat ze dit bij haar eigen kind anders wil gaan doen.
Henk kreeg thuis vroeger weleens klappen, en opmerkingen als ‘Was jij er maar niet geweest’ dreunen nog na in zijn hoofd. We onderzoeken dit samen in de termen van strooks en script en Henk begrijpt beter wat er is gebeurd. Hij beseft dat het er in andere gezinnen anders aan toegaat. Henk kan hierdoor meer afstand nemen. Hij realiseert zich dat hij het vroeger echt niet fijn heeft gehad. Hij leert in coaching strooks te oefenen die positief zijn: naar zichzelf en anderen. Henk ontdekt dat hij deze positieve strooks ook terugkrijgt van anderen. Hij geeft zijn vrouw bijvoorbeeld vaker complimenten en merkt dat hij dat ook terugkrijgt. Beetje bij beetje groeit zijn zelfvertrouwen.
Wil je meer weten over transactionele analyse en hoe je deze methodiek kunt inzetten in je coachingstrajecten? In onze coachopleidingen zetten veel toepasbare oefeningen uit de transactionele analyse.
