Slachtoffergedrag doorbreken: van slachtoffer naar regie nemen
Slachtoffergedrag is een gedragspatroon waarbij iemand zichzelf ziet als slachtoffer van omstandigheden of andere mensen. Kenmerkend zijn klagen, hulpeloosheid tonen, verantwoordelijkheid vermijden en zoeken naar sympathie.
Denk aan iemand die zuchtend vertelt hoe zwaar hij het heeft, in de hoop dat jij het oppikt. Of iemand die op de vraag “Hoe gaat het?” antwoordt met “Gaat wel…” wachtend tot de ander verder vraagt. Dit zijn subtiele vormen van slachtoffergedrag: niet direct om hulp vragen, maar wel hopen dat de omgeving oplost wat moeilijk voelt.
Eerste stap in slachtoffergedrag doorbreken: erkenning
Slachtoffergedrag doorbreken begint met het inzicht: ik maak mezelf slachtoffer van deze situatie. Je erkent dat je geen regie neemt. Dat moment van bewustwording is cruciaal. Pas dan kun je de eerste stappen zetten richting een growth mindset.
Door regie te nemen en de situatie onder ogen te zien zoals deze is, verander je van slachtoffer naar hulpvrager.
Van slachtoffer naar hulpvrager
Tussen slachtoffer zijn en hulp vragen zit een groot verschil. Het draait om verantwoordelijkheid en eigenaarschap.
Verschil tussen slachtoffer en hulpvrager
Slachtoffer:
- Laat emoties zien zoals boosheid of verdriet, maar stelt geen vraag
- Legt de schuld bij anderen of omstandigheden
- Voelt zich machteloos en hoopt dat iemand anders het oplost
Hulpvrager:
- Spreekt zijn behoefte uit en vraagt gerichte hulp
- Erkent eigen rol in de situatie
- Ziet mogelijkheden om te veranderen
Hulp vragen voelt soms kwetsbaar. Het betekent toegeven dat je iets niet alleen kunt. Maar juist dát moment is een teken van kracht, niet van zwakte.
Fixed mindset of growth mindset in slachtoffergedrag
Mensen in een slachtofferrol hebben vaak een fixed mindset. Ze geloven dat hun talent of persoonlijkheid vaststaat en dat ze zich niet verder kunnen ontwikkelen. Deze mindset ontstaat vaak door kritiek of negatieve ervaringen. Uit angst om te falen vermijden ze nieuwe acties – en blijven in de slachtofferrol hangen.
Gelukkig kan het anders.
Bij een growth mindset geloof je dat je altijd kunt leren en ontwikkelen. Falen is geen bewijs van onvermogen, maar een onderdeel van groei.
Growth mindset om slachtoffergedrag te doorbreken
Een growth mindset is essentieel om slachtoffergedrag los te laten. Het geeft ruimte om te experimenteren, te leren en nieuwe stappen te zetten.
Zo ontwikkel je een growth mindset:
- Focus op inspanning in plaats van alleen resultaat
- Geef jezelf complimenten voor het proberen, niet alleen voor het slagen
- Zie gedrag als iets dat je kunt veranderen
Van “zo ben ik nou eenmaal” naar “ik ontwikkel mij” is geen sprong, maar een proces. Stap voor stap. Wat telt, is dat je weet waarom je je mindset wilt veranderen – dat geeft richting en motivatie.
Coaching om slachtoffergedrag te doorbreken
Coaches werken vanuit het geloof in groei. Ze helpen coachees stappen te zetten richting hun doel door bewustwording te creëren en regie terug te geven.
In onze coachopleidingen leren we hoe je:
- slachtoffergedrag herkent,
- het verschil maakt tussen slachtoffer en hulpvrager,
- en coachees helpt om verantwoordelijkheid te nemen over hun keuzes.
Zo leren coachees uit de slachtofferrol te stappen en hun eigen kracht opnieuw te vinden.
Leer slachtoffergedrag doorbreken in de Coach Intensive
Wil jij leren hoe je jezelf of anderen helpt om uit de slachtofferrol te stappen en regie te nemen over het leven?
In de Coach Intensive leer je precies hoe je vanuit growth mindset en eigenaarschap werkt. Je ontdekt hoe je patronen doorbreekt en mensen begeleidt naar het pakken van meer regie.
