Coachen is geen kruisverhoor: stel minder, betere vragen

Wat is het misverstand?

Het eerste grote misverstand dat we bij NONONS zien, is dat coaches denken dat ze heel goede en scherpe vragen moeten stellen. Dat hoe meer vragen je stelt, hoe beter je coacht. Maar dat is niet zo.

Sommige coaches stellen zó veel vragen dat het gesprek meer lijkt op een kruisverhoor.
“Wat zei jij toen?”
“En wat bedoelde hij daarmee?”
“En doe je dat altijd zo?”

De coach wil precies snappen hoe het zit. Maar ondertussen zit de coachee vooral te pleasen. En dat is zonde, want dan leert hij niks nieuws. Hij vertelt alleen wat hij al weet. Coachen gaat niet over veel vragen stellen. Het gaat over betere vragen stellen. Vragen die niet jouw nieuwsgierigheid voeden, maar de coachee laten reflecteren.

Nieuwsgierigheidsvragen vs. reflectievragen

De kern is simpel: Een nieuwsgierigheidsvraag dient de coach. Een reflectievraag dient de coachee. Nieuwsgierigheidsvragen komen voort uit jouw behoefte om te begrijpen.
Reflectievragen komen voort uit jouw intentie om de ander te laten leren.

Nieuwsgierigheidsvraag > Reflectievraag

“Wat zei hij toen?” > “Wat deed dat met jou?”
“Wie waren er allemaal bij?” > “Wat maakte dat moment lastig voor je?”
“En wat gebeurde er daarna?” > “Wat zegt dit over jou in dit soort situaties?”

Nieuwsgierigheidsvragen houden het gesprek bij jou. Reflectievragen brengen het gesprek naar binnen. Dat is het verschil tussen informatie en inzicht.

Voorbeelden van goede reflectievragen

Laat deze vragen onderdeel worden van je natuurlijke gespreksstijl.
Gebruik ze om het denken van je coachee te vertragen en te verdiepen.

• Als je dit vertelt, wat merk je dan op bij jezelf?
• Wat voel je nu, terwijl je dit zegt?
• Wat raakt je hierin?
• Zie je een patroon?
• Wat is het belangrijkste van wat je net zei?
• Hoe zou iemand anders hiernaar kijken?
• Wat zegt dit over wat voor jou belangrijk is?
• Wat zou er veranderen als je dit anders zou benaderen?
• Wat wil je dat er wél gebeurt?

Reflectievragen zijn niet per se slim of ingewikkeld. Ze zijn rustig, oprecht en nieuwsgierig. Maar niet naar het verhaal, naar het denken van de ander.

Waarom te veel vragen averechts werken

Als coach wil je je coachee aan het denken zetten. Maar als jij constant vragen afvuurt, gebeurt het tegenovergestelde. Je coachee gaat antwoorden geven om jou tevreden te stellen. Hij vertelt wat hij al weet. En jij, als coach, voelt je actief en betrokken maar het leerproces ligt stil. Je coachee belandt in een please-stand in plaats van een leer-stand. En dat is precies waar het misgaat.

Zo doe je het wél: 3 checks tijdens elk gesprek

Wil je voorkomen dat je in een kruisverhoor belandt? Gebruik dan deze drie checks.

1. Dient deze vraag mij of de coachee?
Vraag jezelf af: stel ik dit omdat ík het wil snappen, of omdat het de ander helpt reflecteren?

2. Hoort mijn coachee zichzelf iets nieuws zeggen?
Dat is hét signaal dat er leren ontstaat. Geen nieuw inzicht = geen leerproces.

3. Is er ruimte voor stilte?
De kracht van een goede vraag zit vaak in wat erna komt. Durf te wachten. In stilte gebeurt het echte werk.

Veelgemaakte fouten + snelle fixes

Fout: Je denkt dat coachen slim klinken is.
Fix: De beste vragen zijn vaak de simpelste.

Fout: Je gebruikt vragen om controle te houden.
Fix: Vertrouw op niet-weten. Juist dat maakt je professioneel.

Fout: Je wil te graag helpen.
Fix: Stop met duwen. Laat de coachee zelf bewegen.

Fout: Je stelt vragen om het gesprek “gaaf” te houden.
Fix: Kies voor die ene trage vraag waar de stilte na valt.

De verbinding met een ander misverstand

Net zoals “meer vragen = beter coachen” niet klopt, is ook “coaches mogen nooit advies geven” een halve waarheid. Sommige coaches houden zich krampachtig in. Ze willen vooral níet sturen. Maar ook dat is een valkuil. Het is prima om af en toe een idee te delen of iets op een ‘presenteerblaadje’ te leggen, zolang het de autonomie van de coachee dient.

Wil je daar meer over lezen? Check dan Coach Misverstand #5: “Ik mag geen tips of adviezen geven.”

Wil jij leren coachen met impact?

Ontdek hoe je minder zegt en meer bereikt. In de Coach Intensive leer je hoe je reflectie op gang brengt, in plaats van antwoorden uitlokt.